Ostatnie przemyślenia o jąkaniu - testament Charlesa van Ripera
Zamieszczono dnia: 08.01.2012

Po tym, gdy niedawno przeżyłem zawał serca i poradzono mi, abym uporządkował swoje sprawy, poczułem potrzebę podsumowania tego, czego w ciągu 85 lat dowiedziałem się o jąkaniu. Kiedy miałem 16 lat, złożyłem przysięgę młodej brzózce, że znajdę przyczynę i metodę leczenia jąkania. Dziesięciolecie po dziesięcioleciu wracałem do tej brzozy i musiałem przyznawać, że ani jednego, ani drugiego nie znalazłem. Poznałem tysiące jąkających się i studiowałem to zaburzenie u nich i u siebie. Prowadziłem prace badawcze i wiele napisałem o jąkaniu. Przeczytałem prawie całą literaturę światową na ten temat. Wypróbowałem większość z rozmaitych metod terapii, wielu pomogłem rozwiązać ich języki, ale i przy wielu zawiodłem. Jakie są moje ostateczne wnioski o jąkaniu?

Sądzę, że:

• jąkanie jest zasadniczo zaburzeniem neuromięśniowym, którego podstawowym elementem są minimalne opóźnienia i przerwania koordynacji czasowej skomplikowanych ruchów, jakie niezbędne są przy mówieniu;

• najczęstszą reakcją na te opóźnienia jest automatyczne powtarzanie części słów i przeciąganie;

• niektóre dzieci, z powodów dziedzicznych lub z powodu jeszcze nie poznanych patologii mózgu, wykazują więcej takich opóźnień, niż inne;

• większość dzieci, które zaczynają się jąkać, możliwie dlatego potem mówią płynnie, gdyż dojrzewają, albo że nie reagują wysiłkiem lub unikaniem na występujące opóźnienia, powtórzenia i przeciągania;

• ci, którzy z powodu frustracji, lub w oczekiwaniu kary walczą z wysiłkiem z jąkaniem lub unikają, prawdopodobnie będą jąkać się do końca życia, niezależnie od tego, jakiej poddadzą się terapii;

• zachowanie charakteryzujące się walką z wysiłkiem z jąkaniem i unikaniem jest wyuczone i może być zmienione lub można się go oduczyć, jednak nie dotyczy to opóźnień;

• celem terapii osób chronicznie jąkających się nie powinno być zmniejszenie liczby niepłynności, albo ich wykluczenie. Terapie zorientowane na uzyskanie płynności mogą bardzo łatwo doprowadzić do płynności mowy w pewnym czasie, jednak utrzymanie na stałe tego efektu jest prawie niemożliwe. Jąkający się już wie, że może mówić płynnie. Nie wie natomiast, jak ma się jąkać. Można go nauczyć jakania się lekko i krótko, w sposób nie przeszkadzający w normalnej komunikacji słownej. Ponadto znikają jego frustracje i negatywne uczucia, jesli odkryje, że może jąkać się bez wysiłku i bez unikania.

Co jeszcze można powiedzieć? Ciągle jeszcze mam nadzieję, że inni wcześniej lub później dotrzymają przysięgi, jaką złożyłem brzozie. Teraz mogę jedynie zaświadczyć, że można żyć szczęśliwie i użytecznie, nawet gdy ktoś się jąka.

Kalamanzoo, styczeń 1991

Charles Van Riper
Final Thoughts About Stuttering
Journal of Fluency Disorders 15(1990) 317